วันไปรษณีย์โลก ตรงกับวันที่ 9 ตุลาคม ของทุกๆ ปี ประกาศใช้ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2512 โดยมติที่ประชุมองค์การไปรษณีย์สากลของโตเกียว ประเทศญี่ปุ่น เพื่อรำลึกถึงวันครบรอบการก่อตั้งสหภาพสากลไปรษณีย์ Universal Postal Union (UPU) ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2410 ที่เมืองเบิร์น ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดระบบงานการให้บริการและปรับปรุงไปรษณีย์ระหว่างประเทศให้มีประสิทธิภาพ ตลอดจนเพื่อส่งเสริมและพัฒนาความร่วมมือระหว่างประเทศด้านบริการไปรษณีย์
สำหรับประเทศไทยมีการเริ่มต้นใช้ไปรษณีย์ครั้งแรกภายหลังได้รับอิทธิพลมาจากกงสุลของประเทศอังกฤษ ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นรูปธรรมในปลายรัชกาลที่ 4 ประมาณปี พ.ศ. 2410 จากเดิมที่สื่อสารในระบบ “ม้าใช้” หรือ “คนเร็ว” เช่นเดียวกับที่ทั่วโลกได้นิยมใช้กัน กล่าวคือ ใช้คนเดินข่าวเดินทางนำข่าวไปด้วยเท้าหรือใช้ม้า เรือแพเป็นพาหนะ โดยนำเอาระบบการติดต่อสื่อสารทางไปรษณีย์มาใช้เพื่อการติดต่อค้าขายระหว่างกรุงเทพฯ กับสิงคโปร์ จึงจำเป็นต้องติดต่อสื่อสาร ส่งข่าวไปมากับต่างประเทศมากขึ้น โดยใช้สถานที่ตึกยามท่าน้ำริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาหลังกงสุลอังกฤษเปิดเป็นที่ทำการ พร้อมทั้งใช้ตราไปรษณียากรของสหพันธรัฐมลายาและอินเดีย ซึ่งพิมพ์อักษร B ประทับลงบนดวงตราไปรษณียากรนั้น ๆ แทนคำว่า Bangkok และจำหน่ายจดหมายเหล่านั้นไปประทับตราวันที่ที่สิงคโปร์ โดยฝากไปกับเรือค้าขายของประเทศอังกฤษ เพื่อไปยังประเทศสิงคโปร์ต่อไป
ต่อมาในต้นรัชกาลที่ 5 ราวปี พ.ศ. 2423 ข้าราชการสำนักของไทย ได้มีหนังสือกราบบังคมทูลพระกรุณาต่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขอให้ทรงพระราชดำริจัดตั้งการไปรษณีย์ขึ้นในประเทศไทย รัชกาลที่ 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งกรมไปรษณีย์ขึ้นในวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2426 โดยมีสำนักงานตั้งอยู่ที่ตึกใหญ่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา และในวันเดียวกันนี้เอง ก็ได้มีประกาศเปิดการไปรษณีย์ทดลองในกรุงเทพฯ โดยกำหนดให้มีบริการไปรษณีย์ภายในอาณาเขต ดังนี้คือ
1.ด้านเหนือ ถึง สามเสน
2.ด้านตะวันออก ถึง สระปทุม
3.ด้านใต้ ถึง บางคอแหลม
4.ด้านตะวันตก ถึง ตลาดพลู
ในเดือนแรกของการทดลองเปิดบริการไปรษณีย์ในเขตกรุงเทพฯ ปรากฏว่ามีผู้ใช้บริการเป็นจำนวนมาก ได้ยังความชื่นชมสมพระราชหฤทัยมาก ดังจะเห็นได้จากกระแสพระราชดำรัส ซึ่งทรงพระราชทานแด่พระบรมวงศานุวงศ์ ข้าราชการผู้ใหญ่ผู้น้อย ข้าทูลละอองธุลีพระบาท ราชทูตอเมริกันและท่านเอเย่นต์กอมิสแซและกงสุลต่างประเทศ ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษา เมื่อวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2426 โดยมีความตอนหนึ่งดังต่อไปนี้
“การไปรษณีย์ ซึ่งได้เปิดใช้โดยส่งหนังสือในแขวงจังหวัดกรุงเทพฯ เสมอนั้น ก็เป็นที่แปลกใจของเราที่ไม่คิดว่าคนไทยจะใช้หนังสือกันถึงเพียงนี้ ทำให้เรามีความประสงค์ที่จะจัดการให้ได้ส่งหนังสือไปมาให้ได้ตลอดพระราชอาณาจักรสยามโดยเร็ว จะเป็นประโยชน์ในการค้าขายแลทางราชการมาก แล้วภายหลังเราหวังใจว่าคงจะทำตามคำเชิญของท่านผู้จัดการไปรษณีย์ใหญ่ในกรุงเยอรมนี ให้กรุงสยามเข้าจัดการส่งหนังสือไปมาได้ทั่วโลก คือเข้าในหมู่พวกการไปรษณีย์อันรวมกัน”
หลังจากนั้นเพียงไม่นาน ได้มีการเปิดบริการไปรษณีย์ในเขตกรุงเทพฯ เพื่อดำเนินการจริงให้แก่ประชาชนตามระบบมาตรฐาน พร้อมเข้าร่วมเป็นภาคีสมาชิกสหภาพสากลไปรษณีย์ ตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2528 ทั้งนี้ประเทศไทยได้ส่งผู้แทนเข้าร่วมการประชุมสำคัญของสหภาพอย่างสม่ำเสมอ จนได้รับเกียรติและความไว้วางใจจากประเทศสมาชิกเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน
ขอบคุณข้อมูลจาก : kapook ,สปริงนิวส์ และสำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี
